Beschrijving: De Leiekant - 't Schrijverke in Marke bestaat uit verschillende deelgebieden: weiland, struweel, ruigte en een oude Leiearm. Deze vormen langs de Leie een prachtig geheel van 6,67ha natuur met een ruim aanbod aan fauna en flora.
Grootte: struweel met weiland: 0,6ha, weiland: 3,29ha, ruigte: 0,78ha en Leiearm 't Schrijverke: 2ha
Ligging: tussen de brug van Bissegem en de A17. Toegang via de Leieweg en Koedreef, zijstraat van de Rekkemsestraat in Marke
Toegang: elke dag van zonsopgang tot zonsondergang
De Leie vroeger
De Leievallei biedt een grote variëteit in haar landschappen: laagvlakten in de vallei tot groene heuveltoppen. Ze vormt de ruggengraat van deze streek en strekt zich uit van Lisbourg in Frankrijk tot Gent in België. In totaal legt de Leie (Lys in het Frans) een afstand af van 214km (126 km in Frankrijk en 88 km in België). Over 27 km vormt ze de grens tussen Frankrijk en België. Het bekken van de Leie spreidt zich uit over een oppervlakte van 3886 km2, waarvan 44 km2 in Wallonië en 1048 km2 in Vlaanderen.
Op de Ferrariskaarten (die dateren van 1770), kaartblad 'Meenen ou Menin' was de Leievallei vanaf de Franse grens tot Kortrijk ingekleurd als moerassig weiland over een breedte van 250 à 500 m. De buitenkant was afgezet met bomenrijen en hagen. Eenmaal aangekomen in Vlaanderen, maakte de Leie enkele ruime meanders en voorzag ze de vochtige weiden van water. Oude wilgen en elzen vormden een landelijke erehaag.
Tot midden 20ste eeuw zag de Leievallei er uit als een weids open landschap met verspreide wilgen, de rivier kronkelde tussen de Leiemeersen die 's winters nogal eens overstroomden. Een rijke flora en fauna kleurde de vallei: brede oevervegetatie, watervogels, weidevogels, .... De mensen van vorige generaties kenden de watersnip, de karekiet, libellen, zwaluwen, gele lis, lisdoddes, kikkers en salamanders en "schrijverkes"! (Het schrijverke is een waterkever.)
De industrialisatie en de bevolkingstoename (na 1950) veranderden het landschap totaal. De Leie werd stap per stap rechtgetrokken. Er ontwikkelden zich: industriegebieden (vb. Menen- Wevelgem) en een intensieve landbouw. Het rechttrekken en verbreden van de rivier, de scheepvaart, de industrie, de landbouw en de huishoudens zorgden ervoor dat de Leie na de Zenne de meest vervuilde rivier van Vlaanderen werd.
De Leie is de enige grensrivier waarvoor de Franse en Belgische gemeenten zich hebben verenigd ter bevordering van de natuurbescherming, het toerisme, de cultuur en de kwaliteit van het levenskader. Ze hebben zich tot deze samenwerking verbonden door de ondertekening van een charter in Menen, in 1996.
foto van Griet Santy-de Leie ter hoogte van 't Schrijverke in Marke
De Leie anno 2015
De Leie bekeken vanuit een Europese context: een economisch- en een Natuurontwikkeling verhaal
In 1996 besliste het Europees Parlement om te komen tot een Trans Europees Netwerk (TEN) voor goederenvervoer. Een van de 30 prioritaire Europese projecten is de "Seine - Schelde verbinding". De uitdieping van de Leie voor schepen tot 4400 ton tussen Frankrijk en de monding in de Schelde vormt hier het economische onderdeel van. Op het terrein is dit reeds op veel verschillende plaatsen zichtbaar, in het Kortrijkse zijn uiteraard de nieuwe Leiebruggen het meest opzienbarend. Straks komen er nog nieuwe bruggen in Bissegem, Wevelgem, Menen en Wervik.
Binnen dit totaalproject (van: en waterbeheer en natuurontwikkeling en landschap en recreatie en wonen en werken) past het tweede onderdeel: “Rivierherstel Leie” voor het traject tussen Wervik en Deinze. (zie verder)
Het Europese Corrid’or project, dat op vandaag – 2015 – is afgerond, maakte het mogelijk dat de Leiekant- ’t Schrijverke Marke een rust- en onthaalplaats kreeg. Een realisatie die perfect past binnen het inrichtingsplan van het gebied.
De Leie bekeken vanuit een Vlaamse context: economie en natuur worden bij elkaar gebracht
Het Europese plan de “Seine-Schelde verbinding” is door de Vlaamse regering goedgekeurd. Deze keurde in het kader van het onderdeel “ Rivierherstel Leie” het groene RUP van de Leievallei goed. Er wordt voorzien in 500 ha nieuw te realiseren natuur. Het Vlaamse Agentschap Natuur en Bos staan in voor de realisatie. Belangrijk hierbij zijn : het terug verbinden met de Leie van een aantal afgesneden meanders, het natuurvriendelijk beschermen van oevers. Op vandaag is er reeds besluit ge nomen waarbij de 500 ha teruggebracht wordt tot een 300 ha. We wachten op realisaties op het terrein.
De Leie vanuit Provinciale context: een verhaal van natuurontwikkeling, recreatie, erfgoed, toerisme
De Provincie West-Vlaanderen liet voor het gebied tussen Wervik en Kortrijk een geïntegreerde gebiedsvisie ontwikkelen. Deze is gebaseerd op het project van het Rivierherstel Leie en geeft er een toegevoegde waarde aan. Van enkele deelgebieden is een concreet inrichtingsplan opgemaakt. Zo zijn inrichtingsstudies van het deelprojecten Lauwe - Wevelgem en Marke–Bissegem opgemaakt. Op deze laatste inrichtingsstudie gaan we wat dieper in.
De inrichtingsstudie van de Leievallei- ‘t Schrijverke in Marke: waar landbouw, economie, toerisme, recreatie, natuur, erfgoed…kunnen samengaan!
De inrichtingsstudie vertrekt vanuit het landschap, het gebied wordt in een aantal deelgebieden ingedeeld. Voor elk van deze gebieden worden er natuur-doelstellingen geformuleerd die op korte of lange termijn kunnen gerealiseerd worden. Het gebied is mee opgenomen in het recreatieve fietsroutenetwerk en er wordt veel aandacht besteed aan de inventarisatie en opwaardering van de Trage-wegen.
De Leiekant- ‘t Schrijverke Marke wordt ingericht en beheerd door Natuurpunt Kortrijk in samenwerking met verschillende partners: het Vlaams Agentschap Waters en Zeewezen, provincie West-Vlaanderen, stad Kortrijk en Natuurpunt vzw. We kunnen rekenen op de jongeren van Ak(trac)tie, de leerwerkplaats van het OCMW Kortrijk en van de VDAB en de natuurwerkploegen van Natuurpunt en van stad Kortrijk en niet te vergeten talrijke vrijwilligers.
1. De oude Leiearm ’t Schrijverke is in beheer van Natuurpunt vzw en is eigendom van nv Waterwegen en Zeekanalen
2. De ruigte gelegen rechts aan het einde van de Leieweg is in eigendom van Natuurpunt vzw
3. De Leiemeersen (hoger en lager gelegen weiden langs de Leie) van de Leieweg tot aan het struweel zijn eigendom van Natuurpunt vzw
4. Het struweel met weide is eigendom van Natuurpunt vzw
De gebieden worden via de Twee beken wandelroute (nieuw in 2014) verbonden met Marke en Bissegem centrum en met de Ontmoetingscentra van beide deelgemeenten.
Het gebied levert tal van mogelijkheden voor natuureducatie en natuurstudie.
Werkgroepen als planten- , paddenstoelen- , vogel- ,amfibieënwerkgroep zijn er actief. Elk jaar groeit de lijst van “diversiteit” in planten en dieren aan.
Wat willen we nog realiseren in het kader van de opgemaakte inrichtingsstudie.
1. De oude Leiearm ’t Schrijverke: het open water ondergaat een langzame verlanding, er is een goed ontwikkelde houtwal (o.a. met sleedoorn) met aan de voet een rietgordel. De doelsoorten: “Slanke Waterweegbree en het Woudaapje” willen we hier terug krijgen, daarom ontwikkelen we biotopen die volop kansen geven tot de ontwikkeling van deze doelsoorten. De verlanding van de oude Leiearm tegengaan en de driehoekige weide als moerasgebied inrichten is een doelstelling op half lange termijn.
2. De ruigte rechts aan het einde van de Leieweg: dit deel wordt als rust- en onthaalplaats tot het natuurgebied en het Leiegebied beschouwd. Het heeft een eigen microklimaat door de aanwezigheid van de vele stenen, de beschutting door de houtwal aan de kant van de Leie en door het kleinschalig karakter. Het vormt dan ook een biotoop voor heel wat planten en dieren, niet in het minst hagedissen, paddenstoelen, …
Het rust- en onthaalplaats is ingericht met een 10 meter lange zitbank en een infobord.
3. De Leiemeersen: we onderscheiden twee grote delen, enerzijds het hoger gelegen gedeelte met de spoorwegberm en de hoger gelegen weide tot aan het Struweel en anderzijds de lager gelegen weide. Deze beide delen zijn te onderscheiden door de knikken in het reliëf die doen denken aan graften waarvan de vegetatie is verdwenen.
De hoger gelegen gedeelten zijn heel wat droger dan de zone dichtbij de Leie. Hier is een biotoop ontwikkeld voor de “Sleedoornpage”. Er werden sleedoornaanplantingen en een aantal solitaire eiken in de weide aangeplant. In 2012 is er een nieuwe poel uitgegraven, die op vandaag bezet is door kikkers, padden, salamanders.
In de lager gelegen vochtige Leiemeersen (ondiep grondwater, vlekken met kwel). Op relatief korte termijn willen we de Pinksterbloem in zijn volle schoonheid terug krijgen. De Pinksterbloem vormt de kroon in een biotoop die gekenmerkt wordt door voedselarme vochtige hooilanden. Vandaar dat de weide niet meer bemest wordt en zo zien we de langzame verschraling van het gebied. Er is een gericht distelbeheer van toepassing. Aan de rust- en onthaalplaats is in 2013 een nieuwe poel uitgegraven.
4. Struweel, eigendom van Natuurpunt vzw, dit gedeelte is dichtgegroeid tot een dicht struweel. Het vormt een onderdeel van het biotoop voor de sleedoornpage. Aan de randen van het perceel is Sleedoornpage aangeplant. In het onderste deel van het struweel situeert zich een dichtgemaakte Leiemeander, die doorloopt in de weide rechts en links van het struweel. Onze doelstelling is om deze Leiemeander mettertijd uit te diepen om zo een moerasvegetatie te creëren.
Biodiversiteit
Natuurpunt vindt het ontwikkelen van natuurgebieden waar "soorten" weer kunnen toenemen en groeien belangrijk. Vandaar dat het inrichten en beheren van de natuurgebieden zo belangrijk is. Waarnemingen van planten en zwammen en vogels worden systematisch bijgehouden door de natuurwerkgroepen. Veel waarnemingen vind je op: www.waarnemingen.be. Extra ogen tijdens wandelingen zijn steeds welkom! Heb je interesse om mee te werken aan de jaarlijkse inventarisaties laat iets van je horen: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. .
In 2015 werd een ooievaarsnest geplaatst in de Leievallei, de Ooievaar nadert onze streek, we willen hem ook in Marke zien!
In 2015 werden 6 eikelmuizen gezien in het gebied. Eikelmuizen, of fruitratjes in de volksmond (want voedt zich o.a. met fruit), zijn aanwezig langs de spoorweg Moeskroen - Kortrijk. Om de soort terug welkom te heten werden in het natuurgebied Leiekant - 't Schrijverke verschillende biotopen voor de eikelmuis aangelegd. En dat is nu gelukt. De doelgerichte inrichting en beheer leveren resultaat op!
Wandelpaden krijgen een naam
In het voorjaar van 2016 kregen de wandelpaden een naam: het Struweelpad, 't Schrijverkespad en het Ruigtepad. Deze trage wegen nemen je mee door het natuurgebied. Deze realisatie is er gekomen dankzij de steun van de provincie West-Vlaanderen, Natuurpunt, Marke 2010-2030 en de MiNa-werkers. Meteen zijn het de eerste resultaten van een lang proeces, opgestart in 2010, waarbij Marke 2010-2030 inzette op de naamgeving van alle trage wegen in Marke. Naamgeving van trage wegen is belangrijk omdat de wegen op die manier een eigen bestaan krijgen.
Vernatten - verdere inrichting van het natuurgebied
In 2017 werd met de eerste aanzet tot de vernattingswerken uitgevoerd. Dit is het laatste onderdeel van de definitieve inrichting van het natuurgebied Leiekant - 't Schrijverke. Het terrein is voor een groot deel geplagd en met het materiaal is een nieuwe wandelweg aangelegd die moet zorgen voor droge voeten van de wandelaars. Verder is er ook een erosie-opvangbekken gemaakt dat terzelfdertijd een breed uitgewerkte poel is. Deze zal vlug helemaal met water gevuld zijn en er is een overloop naar het terrein. Op die manier zal het terrein tijdens de winter onder water komen, een nieuw biotoop is gerealiseerd. We blijven denken om de ooievaar welkom te heten! Let wel dit is maar een klein stukje van het vernattingsproject dat we hier willen realiseren, maar voor verdere stappen wachten we de definitieve besluiten van de Leiewerken af.
Steun dit project
Je kan dit project steunen op verschillende manieren :
- Je kan meewerken met de werkgroep of meewerken aan de beheerswerken, een mailtje naar terreinverantwoordelijke: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. en er wordt contact met je opgenomen. Binnen Natuurpunt Kortrijk beschikken we over een lijst met geïnteresseerde medewerkers, deze worden bij beheerwerken telkens opgeroepen om te komen helpen.
- Je kan het project financieel steunen: storten doe je op rekeningnummer: 293-0212075-88, van Natuurpunt - Coxiestraat 11, 2800 Mechelen met vermelding: Marke Leiekant: projectnummer 5548. Dit laat ons toe het gebied verder in te richten en/of ontbrekende stukken aan te kopen. Uw steun is voor ons van groot belang en een grote steun om de Leiekant-’t Schrijverke verder te ontwikkelen.
Leiekant ’t Schrijverke Marke
door Silke Carlier (2016)
Voorwoord
Een groot deel van de Leievallei had vroeger de bestemming industriegebied. Dankzij protest heeft de Vlaamse Overheid via een RUP (ruimtelijk uitvoeringsplan) het gebied tussen de Overzetweg (Bissegem) en de A17 omgezet in natuur- en landbouwgebied.
Leiekant ’t Schrijverke is ontstaan in 1989 door de werkgroep ’t Schrijverke in Marke (met het in beheer nemen van de oude leiearm ’t Schrijverke). In 2004 nam Natuurpunt het beheer over en sinds heden is het gebied uitgegroeid tot een aaneengesloten gebied van 6,8 ha. Het gebied is te bereiken via de Pontestraat, Koedreef, Leieweg, Michel Vandewielestraat en de Aardweg (zijstraten van de Rekkemsestraat).
Voor verdere informatie omtrent het gebied kan je ook op de facebookgroep terecht: https://www.facebook.com/groups/1485753085070088/
In dit document worden de volgende zaken besproken:
- Hoofdstuk 1: historiek;
- Hoofdstuk 2: inrichtingsstudie;
- Hoofdstuk 3: inventarisaties;
- Hoofdstuk 4: beheer.
Met dank aan de volgende personen:
- Natuurpunt Kortrijk;
- Stad Kortrijk, dienst leefmilieu;
- Provincie West-Vlaanderen
- Regionale Plantenwerkgroep;
- Regionale Paddenstoelenwerkgroep;
- Regionale Zoogdierenwerkgroep;
- Kortrijkse Natuurpunt educatiewerkgroep, met Markse verbindingsfiguren : Frieda Flo, Silke Carlier, Griet Santy;
- Regionale Vogelwerkgroep met Markse verbindingsfiguur : Johnny Nuttin
- Leerwerkplaats van de VDAB en het OCMW Kortrijk;
- MINA-werkers;
- Ak-Trac-Tie, jongeren werkgroep;
- Beheerploeg Natuurpunt – West-Vlaanderen;
- Vele vrijwilligers ingeschakeld in de educatie, inventarisaties, inrichting en beheer;
- Terreinbeheerder Bert Van Dierdonck;
Hoofdstuk 1: Geschiedenis
Oorspronkelijk was een groot deel van de Leievallei bestemd tot industriegebied. Dankzij acties van vele inwoners in de streek onder de leiding van de lokale Markse Natuurwerkgroep "'t Schrijverke" heeft de Vlaamse Overheid een groot deel omgezet in Natuur- en landbouwgebied.
- Van werkgroep tot natuurpunt
In de jaren 1989 werd de werkgroep ’t Schrijverke Marke opgericht. Deze werkgroep stond in voor het verwerven van gronden en het aanplanten van plantmateriaal. Deze pioniers hebben ervoor gezorgd dat de Leievallei (kant Marke) niet volgebouwd is met industriële gebouwen, zoals aan de kant van Wevelgem.
In 2004 is er een fusie gekomen tussen de werkgroep ’t Schrijverke en Natuurpunt. Natuurpunt Kortrijk nam de contracten over en stond vanaf toen in voor de verdere ontwikkeling en het beheer van het natuurgebied. Sindsdien heeft men ook Bert Van Dierdonck aangesteld als terreinbeheerder.
- Grondverwerving
In 1989 heeft de werkgroep ’t Schrijverke de oude Leiearm (toen in beheer van Waterwegen en Zeekanaal van de Vlaamse Overheid) in het beheer genomen. Deze oude Leiearm kreeg de naam ’t Schrijverke, genaamd naar het waterkevertje schrijvertje (zie Figuur 1). Op vandaag heeft W&Z nog steeds 2 gedempte Leiearmen in Marke in eigendom (zie Figuur 2).
Figuur 1: schrijvertje (Knight)
Figuur 2: oude leiearmen (Carlier, Overzichtskaart Leievallei Marke, 2016)
In 2000 werd het 2de stuk aangekocht (het struweel) door de Markse natuurwerkgroep. Doorheen dit struweel krijgt het oppervlaktewater komende van de firma Vandewiele en van de oude kleiput (eigendom van de firma Lavatra) de vrije loop. Door de stroming van het beekje komt er heel wat erosiemateriaal in het benedengebied van het struweel.
Tussen 1/04/2005 en 31/03/2014 werd de eerste aanzet gegeven tot verbinding van de gebieden – Oude Leiarm ’t Schrijverke en het struweel – door het in beheer nemen van de spoorwegberm vanaf het struweel tot aan de Leieweg. Dit stuk is op heden van vandaag niet meer in beheer door Natuurpunt, hoewel het nog wordt meegenomen in het verhaal van het natuurgebied.
De werkgroep ’t Schrijverke zorgde ook voor de eerste stappen in de inrichting van het gebied. Ter hoogte van het Schrijverke werd een haag aangeplant en een bosje gecreëerd, waaraan vele Markenaren hebben meegewerkt.
In 2006 werden de gronden gekocht van het failliet verklaarde bouwbedrijf Degroeve. Het betrof 2 stukken grond: een eerste stuk sloot aan op de in beheer genomen oude Leiarm (ruigtegebied) en een tweede gebied was het bovengedeelte van de grote weide aan de Leieweg.
In 2008 is het ontbrekende gebied in de Leieweg (toen in eigendom van Johnny Nuttin) aangekocht, met als resultaat een aaneengesloten natuurgebied.
In 2012 is het resterende gedeelte van de weide tussen de Leieweg en het struweel aangekocht. De eigenaar was het OCMW van Kortrijk.
Op de dag van vandaag (februari 2016) is het gebied, beheerd door Natuurpunt Kortrijk, zo’n 6,7 ha groot.
- Erkenning
In 2008/2009 werd een dossier ingediend bij de Vlaamse Overheid om het natuurgebied te laten erkennen. Sinds 29/05/2013 is een deel van het gebied erkend natuurgebied (zie Figuur 3) tot 28/05/2040 (AGIV, 2015).
- Inrichtingsstudie
In 2010 is er een inrichtingsstudie opgemaakt door de provincie West-Vlaanderen in opdracht van Natuurpunt om het gebied in te richten in functie van de ontwikkeling van verschillende biotopen voor doelsoorten (zie Hoofdstuk 2: Inrichtingsstudie). Deze studie vormt tot op heden de leidraad van de inrichting en beheer van het gebied.
Hoofdstuk 2: Inrichtingsstudie
- Inrichtingsstudie Leiedal
In 2010 werd er door Leiedal, in opdracht van de provincie West-Vlaanderen, een inrichtingsstudie opgemaakt voor de Leievallei Marke-Bissegem. Bij deze studie is men vertrokken vanuit het landschap, met als gevolg dat het gebied ingedeeld is in verschillende deelgebieden (zie Figuur 4):
- Deelgebied 1: oude leiearm ’t Schrijverke ( zie )
- Deelgebied 2: ruigte (zie )
- Deelgebied 3: weide (zie )
- Deelgebied 4: struweel (zie )
Figuur 4: verschillende deelgebieden (Carlier, 2016)
Voor elk van bovenstaande deelgebieden werden natuur-doelstellingen geformuleerd die zowel op korte termijn als op lange termijn gerealiseerd kunnen worden. Zo stelt men voor elk gebied doelsoorten voorop (m.a.w. een habitat zodanig herstellen en/of ontwikkelen dat de doelsoort er een thuis of biotoop heeft) zodat de fauna en flora zich optimaal kan ontwikkelen.
- Oude leiearm ’t Schrijverke
De Oude Leiearm is een afgesneden meander van de oude Leie. Tegenwoordig ondergaat er een langzame verlanding van dit stuk. Er is een goed ontwikkelde aangeplante houtwal met aan de voet een rietgordel.
Doelsoorten:
Figuur 5: woudaap (Vogelgeluiden, 2016) |
Figuur 6: slanke waterweegbree (Middendelfand, 2015) |
Doelstellingen:
- verlanding van de oude Leiearm tegengaan;
- inrichting van de driehoekige weide als moerasgebied.
Figuur 7: oude leiearm (Carlier, 2016)
- Ruigte
Het Europese Corrid’or project, maakte het mogelijk dat de Leiekant – ’t Schrijverke Marke een rust- en onthaalplaats (zie Figuur 8) kreeg, deze vinden we op het einde van de Leieweg rechts. Een mooie bank, een insectenhotel en aangeplante fruitboompjes kenmerken de rustplaats.
De ruigte die zich achter de rust- en onthaalplaats bevindt, heeft een eigen microklimaat door de aanwezigheid van vele stenen, de beschutting door de houtwal aan de kant van de Leie en door het kleinschalig karakter van het gebied. Het vormt een biotoop voor heel wat planten en dieren, niet in het minst hagedissen, paddenstoelen, enz.
Figuur 8: rust- en onthaalpunt (Carlier, 2016)
- Weide
In de weide (zie Figuur 9) onderscheiden we een hoger gedeelte (bij de spoorwegberm) en een lager gedeelte. De delen zijn te onderscheiden door de knikken in het reliëf die doen denken aan graften[1] waarvan de vegetatie verdwenen is. Deze vegetatie willen we op termijn terug aanplanten.
De hoger gelegen delen zijn heel wat droger dan de zone dichtbij de Leie. Hier wordt een biotoop ontwikkeld voor de “sleedoornpage” (zie Figuur 10) door de aanplant van sleedoorn en solitaire eiken.
In de lager gelegen vochtige weide (dankzij ondiep grondwater, vlekken met kwel[2]) willen we de pinksterbloem (zie Figuur 11) in zijn volle schoonheid terug krijgen. Deze is op vandaag reeds beperkt aanwezig. De pinksterbloem vormt de kroon in een biotoop die gekenmerkt wordt door voedselarme vochtige hooilanden. De weide wordt daarom niet meer bemest, waardoor we een langzame verschraling zien. Bovendien is er in de weide ook een aangepast distelbeheer.
Het plan ooievaar (zie Figuur 12) zorgde ervoor dat in de weide de eerste ooievaarspaal langs de Leie werd geplaatst!
[1] Graft = Een steile aarden wal in een veelal hellend terrein, opgeworpen om de erosie te bestrijden en daarom begroeid met struikgewas (Encyclopedie, 2016).
[2] Kwel = het uittreden van grondwater, opwaartse stroming van grondwater eindigend aan het oppervlak (Encyclopedie, 2016).
Figuur 9: weide (Carlier, 2016)
Doelsoorten:
Figuur 10: sleedoornpage (Mentens) |
Figuur 11: pinksterbloem met oranjetipje (Bart) |
Figuur 12: ooievaar (Bouchuijzen) |
- Struweel
Het struweel (zie Figuur 13) is een met struiken en bomen begroeid perceel. Het vormt een onderdeel van het biotoop voor de sleedoornpage. Aan de randen van het perceel is extra sleedoorn aangeplant.
In het laagste deel van het struweel situeert zich een dichtgemaakte Leiemeander, die doorloopt in de weide rechts en links van het struweel.
Doelstellingen:
- Oude leiemeander uitdiepen in 2016 om zo een zompige weide te ontwikkelen met een moerasvegetatie
Figuur 13: struweel (Carlier, 2016)
- Concrete inrichtingsprojecten
- 2012: inrichting poel (zie Figuur 14) op het bovenste gedeelte van de weide (dankzij investeringen van de provincie West-Vlaanderen).
Figuur 14: poel (Carlier, 2016)
- 2013-2014: in het kader het Europees Interreg project (Corridor-project, 2014) is de rust- en onthaalplaats (zie Figuur 15) uitgetekend en aangelegd (einde Leieweg) met een “herkenbare bank” (die kan je terugvinden op verschillende plaatsen langs de Leie), een poel en beplanting (dankzij investeringen van de provincie, Stad Kortrijk en Europa).
Figuur 15: Onthaal- en rustpunt(Carlier, 2016)
- Juni 2015: de eerste ooievaarspaal (zie Figuur 16) langs de Leie kreeg een plaats in het Natuurgebied Leiekant-’t Schrijverke (een samenwerking tussen diverse partners, vrijwilligers en lokale sponsoren. We verwijzen hierbij graag naar de leden van de vogelwerkgroep Zuid-West-Vlaanderen).
-
Figuur 16: ooievaarspaal gemaakt door Johnny Nuttin (Santy, 2015)
2015: Opname van het natuurgebied in het recreatieve wandelnetwerk “de twee-bekenwandelroute” dat het OC van Marke verbindt met het OC van Bissegem. De trage wegen worden hierbij opgewaardeerd via naamgeving en onderhoud.
Hoofdstuk 3: Inventarisaties
Vanaf 2015 gebeuren er nu jaarlijkse inventarisaties van het gebied. Wel moet er aangegeven worden dat er hier en daar pieken kunnen inzitten omwille van de aanwezigheid van werkgroepen (vb. plantenwerkgroep, paddenstoelenwerkgroep, zoogdierenwerkgroep, enz.). Dit wordt echter wel telkens vermeld. Op de ingevoegde lijsten is ook telkens aangeduid als een soort voor komt in de rode lijst. Hieronder de lengende:
Legende | |
Achteruitgaand | zeldzaam |
Kwetsbaar | Bedreigd |
- Inventarisaties 2015
- Planten
Planten | |||
aalbes | Ribes rubrum | kroos, - gewoon sterren | Callitriche platycarpa |
agrimonie, - gewone | Agrimonia eupatoria | kroos, - kleine | Lemna minor |
akkerkool | Lapsana communis | kroos, - punt | Lemna trisulca |
andoorn, - bos | Stachys sylvatica | kropaar, - gewone | Dactylis glomerata |
andoorn, - moeras | Stachys palustris | kruipertje | Hordeum murinum |
anemoon, - bos | Anemone nemorosa | kruiskruid, - jakobs | Senecio jacobaea |
appel | Malus domestica | kruiskruid, - klein | Senecio vulgaris |
aronskelk, - gevlekte | Arum maculatum | kweldergras, - gewoon | Puccinellia maritima |
aronskelk, - italiaanse | Arum italicum | lathyrus, - brede | Lathyrus latifolius |
balotte, - stinkende | Ballota nigra subsp. Meridionalis | liesgras | Glyceria maxima |
basterdwederik, - beklierde | Epilobium ciliatum | liguster, - haag | Ligustrum ovalifolium |
basterdwederik, - moeras | Epilobium palustre | lijsterbes, - wilde | Sorbus aucuparia |
beemdgras, - ruw | Poa trivialis | linde, - winter | Tilia cordata |
beemdgras, - veld | Poa pratensis | lis, - gele | Iris pseudacorus |
beemdkroon | Knautia arvensis | lisdodde, - grote | Typha latifoli |
beemdlangbloem | Festuca pratensis | look-zonder-look | Alliaria officinalis |
berenklauw, - gewone | Heracleum sphondylium | madeliefje | Bellis perennis |
berenklauw, - reuzen | Heracleum mantegazzianum | majer, - kleine | Amaranthus blitum |
berk, - ruwe | Betula pendula | mannagras | Glyceria fluitans |
biggenkruid, - gewoon | Hypochaeris radicata | margriet | Leucanthemum vulgare |
bijvoet | Artemisia vulgaris | marjolein, - wilde | Origanum vulgare |
bingelkruid, - bos | Mercurialis perennis | meidoorn, - eenstijlige | Crataegus monogyna |
bingelkruid, - tuin | Mercurialis annua | melde, - uitstaande | Atriplex patula |
bitterzoet | Solanum dulcamara | melkdistel, - gekroesde | Sonchus asper |
boerenwormkruid | Tanacetum vulgare | melkdistel, - gewone | Sonchus oleraceus |
boterbloem, - blaartrekkende | Ranunculus sceleratus | munt, - water | Mentha aquatica |
boterbloem, - knol | Ranunculus bulbosus | muur, - grote | Stellaria holostea |
boterbloem, - kruipende | Ranunculus repens | nagelkruid, - geel | Geum urbanum |
boterbloem, - scherpe | Ranunculus acris | nagelkruid, - knikkend | Geum rivale |
braam, - dauw | Rubus caesius | netel, - gewone hennep | Galeopsis tetrahit |
braam, - gewone | Rubus spec. | okkernoot | Juglans regia |
brandnetel, - grote | Urtica dioica | ooievaarsbek, - beemd? | Geranium pratense |
brem, - gewone | Cytisus scoparius | ooievaarsbek, - slipbladige | Geranium dissectum |
bruidssluier | Fallopia aubertii | ooievaarsbek, - zachte | Geranium molle |
brunel, - gewone | Prunella vulgaris | orchis, - bijen | Ophris apifera |
cichorei, - wilde | Cichorium intybus | paardenbloem, - gewone | Taraxacum officinale |
citroenmelisse | Melissa officinalis | paardenstaart, - bos | Equisetum sylvaticum |
distel, - akker | Cirsium arvense | paardenstaart, - heermoes x holpijp | Equisetum x litorale |
distel, - krul | Carduus crispus | paardenstaart, - reuzen | Equisetum telmateia |
distel, - maria | Silybum marianum | papaver, - grote | Papaver rhoeas |
distel, - speer | Cirsium vulgare | pastinaak | Pastinaca sativa |
doornappel | Datura stramonium | peen | Daucus carota |
doornzaad, - heggen | Torilis japonica | penningkruid | Lysimachia nummularia |
dotterbloem | Caltha palustris | perzikkruid | Polygonum persicaria |
dovenetel, - bonte gele | Lamiastrum galeobdolon subsp. argentatum | pinksterbloem | Cardamine pratensis |
dovenetel, - paarse | Lamium purpureum | populier, - ratel | Populus tremula |
dovenetel, - witte | Lamium album | prikneus | Silene coronaria |
dravik, - ijle | Bromus sterilis | punge, - beek | Veronica beccabunga |
dravik, - ruwe (bosdravik) | Bromopsis ramosa | raaigras, - engels | Lolium perenne |
dubbelkelk | Picris echioides | raaigras, - italiaans | Lolium multiflorum |
duizendblad, - gewoon | Alchillea millefolium | raapzaad | Brassica rapa |
duizendknoop, - knopige | Polygonum lapathifolium | raket, - gewone | Sisymbrium officinale |
eik, - winter | Quercus petraea | ratelaar, - grote | Rhinanthus angustifolius |
eik, - zomer | Quercus robur | reseda | Reseda lutea |
els, - zwarte | Alnus glutinosa | riet | Phragmites australis |
engelwortel, - gewone | Angelica sylvestris | rietgras | Phalaris arundinacea |
engelwortel, - grote | Angelica archangelica | robertskruid, - groot | Geranium robertianum |
ereprijs, - gewone | Veronica chamaedrys | rolklaver, - moeras | Lotus uliginosus |
ereprijs, - klimop | Veronica hederifolia | roos, - honds | Rosa canina |
es, - gewone | Fraxinus excelsior | roos, - veelbloemige | Rosa multiflora |
esdoorn, - gewone | Acer pseudoplatanus | rus, - greppel | Juncus bufonius |
esdoorn, - veld | Acer campestre | rus, - pit | Juncus effusus |
fijnstraal, - canadese | Erigeron canadensis | rus, - zeegroene | Juncus inflexus |
fijnstraal, - hoge | Conyza sumatrensis | salie, - valse | Teucrium scorodonia |
fioringras | Agrostis stolonifera | sint-janskruid | Hypericum perforatum |
fluitenkruid | Anthriscus sylvestris | sla, - kompas | Lactuca serriola |
fonteinkruid, - drijvend | Potamogeton natans | slaapbol | Papaver somniferum |
fonteinkruid, - gekroesd | Potamogeton crispus | sleedoorn | Prunus spinosa |
framboos | Rubus idaeus | smeerwortel, - gewone | Symphytum officinale |
ganzenvoet, - mel | Chenopodium album | spaanse aak | Acer campestre |
geitenruit | Galega officinalis | speenkruid, - gewoon | Ranunculus ficaria |
gelderse roos | Viburnum opulus | spirea, - moeras | Filipendula ulmaria |
glanshaver | Arrhenatherum elatius | sporkehout | Rhamnus frangula |
guichelheil, - rood | Anagallis arvensis subsp. arvensis | steentijm, - klein | Clinopodium acinos |
guldenroede, - echte | Solidago virgaurea | stekelvaren, - brede | Dryopteris dilatata |
guldenroede, - late | Solidago gigantea | stinkende gouwe | Chelidonium majus |
beuk, - haag | Carpinus betulus | straatgras | Poa annua |
hanenpoot, - europese | Echinochloa crus-galli | timoteegras, - gewoon | Phleum pratense |
hazelaar | Corylus avellana | valeriaan, - echte | Valeriana repens |
heelblaadjes | Pulicaria dysenterica | varen, - mannetjes | Dryopteris filix-mas |
heermoes | Equisetum arvense | veenwortel | Polygonum amphibium |
helmkruid, - knopig | Scrophularia nodosa | veldbies, - gewone | Luzula campestris |
hemelsleutel | Sedum spectabile | veldkers, - kleine | Caradamine hirsuta |
hennepnetel | Galeopsis tetrahit | venijnboom | Taxus baccata |
herderstasje, - gewoon | Capsella bursa-pastoris | vergeet-mij-nietje, - bos | Myosotis sylvatica |
herik | Sinapis arvensis | vergeet-mij-nietje, - moeras | Myosotis scorpioides subsp. Scorpioides |
hoefblad, - groot | Petasites hybridus | vijfvingerkruid | Potentilla reptans |
hoefblad, - klein | Tussilago farfara | vlasbekje | Linaria vulgaris |
hondsdraf | Glechoma hederacea | vlier, - gewone | Sambucus nigra |
honingklaver, - citroengele | Melilotus officinalis | vlier, - peterselie | Sambucus laciniata |
honingklaver, - witte | Melilotus albus | vogelkers, - amerikaanse | Prunus serotina |
hoornblad, - grof | Ceratophyllum demersum | vogelkers, - europese | Prunus padus |
hoornbloem, - gewone | Cerastium fontanum | vossenstaart, - geknikte | Alopecurus geniculatus |
hoornbloem, - viltige | Cerastium tomentosum | vossenstaart, - grote | Alopecurus pratensis |
hulst | Ilex aquifolium | walstro, - geel | Gallium verum |
hyacint, - wilde | Hyacinthoides non-scripta | warkruid, - groot | Cuscuta europaea |
kaasjeskruid, - groot | Malva sylvestris | waterkers, - gele | Rorippa amphilbia |
kaasjeskruid, - vijfdelig | Malva alcea | waterranonkel, - klimop | Ranunculus hederaceus |
kale jonker | Cirsium palustre | waterweegbree, - grote | Alisma plantago-aquatica |
kamille, - echte | Matricaria mantima | waterweegbree, - slanke | Alisma lanceolatum |
kamille, - reukloze | Tripleurospermum maritimum | weegbree, - brede | Plantago major |
kamille, - schijf | Matricaria discoidea | weegbree, - smalle | Plantago lanceolata |
kamille, - valse | Anthemis arvensis | wikke, - ringel | Vicia hirsuta |
kamperfoelie | Lonicera halliana | wikke, - vierzadige | Vicia tetrasperma |
kardinaalsmuts, - wilde | Euonymus europaeus | wikke, - voeder | Vicia sativa |
kattenstaart, - grote | Lythrum salicaria | wikke, - vogel | Vicia cracca |
kervel, - dolle | Chaerophyllum temulum | wilg, - bos | Salix caprea |
klaproos, - bleke | Papaver dubium | wilg, - kraak | Salix fragalis |
klaver, - bastaard | Trifolium hybridum | wilg, - schiet | Salix alba |
klaver, - hop | Medicago lupulina | wilgenroosje, - harig | Epilobium hirsutum |
klaver, - kleine | Trifolium dubium | winde, - akker | Convolvulus arvensis |
klaver, - rode | Trifolium pratense | winde, - haag | Calystegia sepium |
klaver, - witte | Trifolium repens | witbol, - gestreepte | Holcus lanatus |
kleefkruid | Galium aparine | witbol, - gladde | Holcus mollis |
klimop | Hedera helix | wolfspoot | Lycopus europaeus |
klit, - grote | Arctium lappa | zegge, - moeras | Carex acutiformis |
klokje, - gras | Campanula rotundifolia | zegge, - oever | Carex riparia |
knoopkruid | Centaurea jacea | zegge, - tweerijige | Carex disticha |
knopkruid, - harig | Galinsoga quadriradiata | zevenblad | Aegopodium podagraria |
koekoeksbloem, - avond | Silene latifolia | zilverschoon | Potentilla anserina |
koekoeksbloem, - dag | Silene dioica | zuring, - bloed | Rumex sanguineus |
koekoeksbloem, - echte | Silene flos-cuculi | zuring, - kluwen | Rumex conglomeratus |
koninginnekruid | Eupathorium cannabinum | zuring, - krul | Rumex crispus |
koningskaars | Verbascum thapsus | zuring, - ridder | Rumex obtusifolius |
kornoelje, - rode | Cornus sanguinea | zuring, - veld | Rumex acetosa |
krodde, - witte | Thlaspi arvense | zuring, - water | Rumex hydrolapathum |
kroontjeskruid | Euphorbia helioscopia | zwenkgras, - rood | Festuca rubra |
Figuur 17: beemdkroon (Carlier, 2016) |
Figuur 18: bijenorchis (Carlier, 2016) |
- Zwammen
Zwammen | |||
Bjerkandera adusta | buisjeszwam, - grijze | Marasmius oreades | weidekringzwam |
Bolbitius titubans var. titu | mestzwam, - dooiergele | Merismodes anomalus | breedsporig hang kommetje |
Calvatia gigantea | bovist, - reuzen | Mucilago crustacea | kalkschuim, - groot |
Chondrostereum purpureum | korstzwam, - paarse | Mycena adscendens | mycena, - suiker |
Collybia butyraceae | collybia, - boter | Mycena filopes | mycena, - draadsteel |
Conocybe tenera | breeksteeltje, - kaneelkleurig | Mycena speirea | mycena, - kleine breedplaat |
Coprinus altramentarius | inktzwam, - grote kale | Mycena vitilis | mycena, - papil |
Coprinus plicatilis | plooirokje, - gewoon | Nectria coccinea | meniezwammetje, - bloedrood |
Diatrype stigma | schorsschijfje, - korstvormig | Octospora musci-muralis | mosschijfje, - muur |
Ganoderma lipsiense | tonderzwam, - platte | Oligoporus subcaesius | kaaszwam, - vaalblauwe |
Hebeloma mesophaeum | vaalhoed, - tweekleurige | Panaeolus foenisecii | vlekplaat, - gazon |
Hemimycena candida | mycena, - smeerwortel | Panoaelus rickenii | vlekplaat, - spitse |
Hirneola auricula-judae | judasoor, - echt | Pholiota tuberculosa | bundelzwam, - oranjegele |
Hormotheca robertiana | kraterpuntje, - robertskruid | Pholiotina arrhenii | breeksteeltje, - geringd |
Hormotheca robertiani | Phragmidium violaceum | braamroest, - zwarte (veelcellige) | |
Hydnum repandum | korstzwam, - gele stekel | Polyporus badius | peksteel |
Hyphodontia sambuci | schorszwam, - witte vlier | Polyporus varius | buisjeszwam, - waaier |
Hypholoma fasciculare | zwavelkop, - gewone | Psathyrella candolleana | franjehoed, - bleke |
Hypocrea aureoviridis | kussentjeszwam, - gele | Rhytisma acerinum | inktvlekkenzwam |
Hypoderma rubi | bramenbootje | Rosellinia mammiformis | tepelkogeltje, - glad |
Hypoxylon fragiforme | kogelzwam, - gladde | Russula versicolor | russula, - bonte berken |
Hypoxylon howeianum | kogelzwam, - vergroeide | Stereum ochraceoflavum | korstzwam, - twijg |
Inocybe geophy. V. geophylla | satijnvezelkop, - witte | Stropharia aurantiaca | stropharia, - oranjerode |
Lactarius pubescens | melkzwam, - donzige | Torula herbarum | weerschijnmatje, - gewoon |
Leccinum scabrum | boleet, - gewone berken | Trametes multicolor | elfenbankje, - gezoneerd |
Lepista f1 accida | schijnridderzwam, - paarse | Tubaria furfuracea | donsvoetje, - gewoon |
Leptosphaeria acuta | vulkaantje, - brandnetel | Volvariella gloiocephala | beurszwam, - gewone |
Lophodermium arundinaceum | spleetlip, - riet | Xylaria hypoxylon | geweizwam |
Figuur 19: vaalblauwe kaaszwam (Carlier, 2016) |
Figuur 20: groot kalkschuim (Paddenstoelenwerkgroep) |
- Dieren
Dieren | |||
aalscholver | Phalacrocorax carbo | konijn | Oryctolagus cuniculus |
alpenwatersalamanders | Ichtyosaura alpestris | koperwiek | Tardus iliacus |
Atalanta | Vanessa atalanta | krakeend | Aythya fulgula |
blauwe reiger | Ardea cinerea | kruisbek | Loxia curvirostra |
blauwzwarte houtbij | Xylocopa virginica | kuifeend | Anas strepera |
blinde bij | Eristalis tenax | Landkaartje | Araschnia levana |
boomkruiper | Certhia brachydactyla | meeldauwlieveheersbeetje | Halyzia sedecimguttata |
bosrietzanger | Acrocephalus palustris | meerkoet | Fulica atra |
bosspitsmuis | Sorex araneus | merel | Turdus merula |
braamsluiper | Sylvia curruca | muntvlinder | Pyrausta aurata |
bramensprinkhaan | Pholidoptera griseoaptera | neusoproller | Armadillidium nasatum |
Bruin zandoogje | Maniola jurtina | nijlgans | Alopochen aegyptiaca |
bruine kikker | Rana temporaria | ooievaar | Ciconia ciconia |
buizerd | Buteo buteo | Oranje zandoogje | Pyronia tithonus |
dagpauwoog | Aglais io | Oranjetipje | Anthocharis cardamines |
Distelvlinder | Vanessa cardui | pimpelmees | Cyanistes caeruleus |
dodaars | Tachybaptus ruficollis | pissebed, - gewone oprol | Armadillidium vulgare |
ekster | Pica pica | pissebed, - kelder | Oniscus asellus |
elzenhaantje | Agelastica alni | pissebed, - klei | Trachelipus rathkii |
europese kanarie | Serinus serinus | pissebed, - mos | Philoscia muscorum |
fazant | Phasianus colchicus | pissebed, - ruwe | Porcellio scaber |
fitis | Pylloscopus trochilus | platbuik | Libellula depressa |
fuut | Podiceps cristatus | putter | Carduelis carduelis |
gaai | Garrulus glandarius | pyjamawants | Graphosoma lineatum |
geelgors | Emberiza citrinella | roek | Corvus frugilegus |
gehakkelde aurelia | Polygonia c-album | schorpioenvlieg | Panorpidae |
gele witgerande tuinslak | Cepaea hortensis | sijs | Spinus spinus |
gewone pad | Bufo bufo | smient | Anas penelope |
gewone tuinslak | Cepaea nemoralis | staartmees | Aegithalos caudatus |
goudhaan | Regulus regulus | steenuil | Athene noctua |
grasmus | Sylvia communis | tjiftjaf | Phylloscopus collybita |
groene kikker | Pelophylax | torenvalk | Falco tinnunculus |
groot avondrood | Deilephila elpenor | tuinfluiter | Sylvia borin |
groot dikkopje | Ochlodes sylvanus | vink | Fringilla coelebs |
Groot koolwitje | Pieris brassicae | vlaamse gaai | Garrulus glandarius |
grote bonte specht | Dendrocopos major | waterhoen | Gallinula chloropus |
heggenmus | Prunella modularis | waterral | Rallus aquaticus |
Hooibeestje | Coenonympha pamphilus | wespenspin | Argiope bruennichi |
Icarusblauwtjes | Polyommatus icarus | winterkoning | Troglodytes troglodytes |
ijsvogel | Alcedo atthis | witte kwikstaart | Motacilla alba |
Klein geaderd witje | Pieris napi | zwarte kraai | Corvus corone |
Klein koolwitje | Pieris rapae | zwarte mees | Periparus ater |
kleine karekiet | Acrocephalus scirpaceus | zwartkop | Sylvia atricapilla |
kleine vos | Aglais urticae | Zwartprietdikkopje | Thymelicus lineola |
knobbelzwaan | Cygnus olor |
Figuur 21: sijs (Bosch) |
Figuur 22: geelgors (Derous) |
- Resultaten
Op onderstaande grafiek (Figuur 23) is een overzicht weergegeven van de biodiversiteit in 2015:
Figuur 23: grafiek biodiversiteit (Carlier, 2016)
In 2015 zijn er vooral veel dieren niet gezien (99 soorten) t.o.v. weinig niet geziene planten (10 soorten) en zwammen (3 soorten). Dit komt omdat er in 2015 inventarisaties geweest zijn door de plantenwerkgroep Zuid-West-Vlaanderen en van de paddenstoelenwerkgroep Zuid-West-Vlaanderen, maar niet door de vogelwerkgroep.
Toch kunnen we zien dat er heel wat soorten nog steeds voorkomen in vergelijking met vorige jaren (202 planten, 64 dieren en 41 zwammen).
Bovendien zien we dat de biodiversiteit jaarlijks stijgt. Zo zijn er dit jaar 49 nieuwe planten- , 26 nieuwe dieren- en 15 nieuwe zwammensoorten gezien.
We kunnen hieruit besluiten dat de waargenomen soorten jaarlijks verschillen. Zo zijn er een aantal soorten die mogelijks verdwenen zijn (maar vroeger gezien), maar zijn er ook heel wat nieuwe soorten gezien (die vroeger niet gezien waren).
Onderstaande grafiek (Figuur 24) zorgt voor een overzicht van de rode lijstsoorten[1] in 2015:
Figuur 24: rode lijstsoorten 2015 (Carlier, 2016)
Soorten die op de rode lijst worden aangegeven als zeldzaam, achteruitgaand of kwetsbaar moeten goed opgevolgd worden. Indien dit niet gebeurt kan hun presentatiegraad verslechteren naar een bedreigde soort.
In totaal komen er 5 kwetsbare soorten voor (grote ratelaar, valse kamille en het zwartsprietdikkopje, kleine vos en steenuil), 7 achteruitgaande(gewone agrimonie, beemdkroon, knolboterbloem, wintereik, echte guldenrode, geel walstro, grasklokje) en 8 zeldzame (gewoon kweldergras, bijenorchis, bospaardenstaart, ruwe dravik, kleine steentijm, vijfdelig kaasjeskruid, klimopwaterranonkel, sijs) soort voor. Het is nu echter van groot belang om deze soorten te blijven opvolgen en te beschermen om te voorkomen dat ze uitsterven.
[1] Rode lijst = de rode lijst zijn lijsten per land waarop het voortbestaan van hun bedreigde dier- en plantensoorten staan (Encyclopedie, 2016).
Hoofdstuk 4:Beheer
In samenwerking met verschillende instanties en verenigingen wordt gewerkt aan het beheer van dit schitterende natuurgebied. De partners die ons hierbij helpen zijn:
- Vrijwilligers Natuurpunt;
- Jongeren van AK-Trac-Tie;
- Leerwerkplaatsen van VDAB en OCMW;
- Groenarbeiders van Stad Kortrijk (Minawerkers);
- Toevallige groepen van mensen die willen meewerken aan het natuurbeheer.
De inrichting van het gebied is voor een groot gedeelte afgewerkt, waardoor het beheer onze volle aandacht vraagt. Dit bestaat uit o.a. uit:
- Maaien en afvoeren van het maaisel (verarmen van de grond om biodiversiteit te vergroten);
- Kappen van wilgen om de 5 à 7 jaar;
- Snoeien van hagen;
- Bomenbeheer;
- Exoten wegnemen (vb. reuzenberenklauw, distels, enz.);
- Bij aanplantingen in het gebied worden er steeds inlandse struiken en bomen gebruikt.
Natuurpunt Kortrijk heeft een beheerswerkgroep die jaarlijks de situatie in de verschillende natuurgebieden opvolgt en bijstuurt.
De gebieden die Kortrijk op vandaag beheert zijn : Kleiputten Kortrijk (eigenaar is de stad Kortrijk), Leiekant-’t Schrijverke Marke – Natuurtuin Desloovere – Heulebeek vallei.
Natuurpunt adviseert ook het beheer van het stadsgroen Marionetten.
In de nabije toekomst komt ook het beheer van Stadsgroen Ghellinck in Bissegem hierbij, stadsgroen Ghellinck is een gebied deels in eigendom van Natuurpunt en de stad Kortrijk.
Besluit
De Leie is van bestemming industriegebied naar natuurgebied en landbouwgebied gegaan in de loop van de tijd. Het beheer en kopen van gronden is gestart bij de werkgroep ’t Schrijverke en is op vandaag bij Natuurpunt Kortrijk (zie 1.2. Grondverwerving). Tegenwoordig is er een aaneengesloten deel van 6,7 ha langs de Leie. In mei 2013 is hiervan een deel erkend als natuurgebied door de Vlaamse Overheid.
In 2010 is er een inrichtingsstudie gebeurd door de provincie West-Vlaanderen (zie 2.1.). Deze studie vormt de leidraad voor de inrichting en beheer van het gebied. In de studie worden verschillende biotopen besproken gekoppeld aan een aantal doelsoorten per gebied. Hiervoor worden er dan apart bepaalde zaken gerealiseerd (vb. vernatting van de weide i.f.v. de ooievaar).
Het gebied voldoet zowel aan natuurfunctie als recreatieve functie:
- Natuur:
- Verschillende biotopen (bos, natte weide, kalkrijke ruigte, kwel, enz.);
- Aanwezigheid van dood hout;
- Aanwezigheid van ooievaarspaal;
- Insectenhotel .
- Recreatie:
- Tweebekenwandelroute;
- Onthaal- en rustpunt;
- Educatie: geleide wandelingen, informatiepanelen, enz. ;
De natuurwaarde heeft wel de prioriteit, waardoor de recreatie vooral langs de randen van het gebied gebeurt.
Tot slot: De biodiversiteit in het gebied blijft toenemen alsook het aantal op de rode lijst voorkomende planten, dieren en zwammen. Deze soorten zullen dan ook in de toekomst nauwoplettend opgevolgd worden zodat deze niet uitsterven.
Bronnen:
Artikels:
- DELEU, H., Natuurpunt plaatst ooievaarspaal, internet, geraadpleegd op 15 januari 2016 (http://www.hln.be/regio/nieuws-uit-kortrijk/natuurpunt-plaatst-ooievaarspaal-a2338446/)
- DIERDONCK, B.V., Info leiekant ’t Schrijverke, word document gekregen van Bert Van Dierdonck, 9 januari 2016.
Foto’s:
- Figuur 1: schrijvertje (Knight)
- Figuur 2: oude leiearmen (Carlier, 2016)
- Figuur 3: erkend natuurreservaat (Carlier, 2016)
- Figuur 4: poel (Carlier, 2016)
- Figuur 5: Onthaal- en rustpunt (Carlier, 2016)
- Figuur 6: ooievaarspaal gemaakt door Johnny Nuttin (Santy, 2015)
- Figuur 7: verschillende deelgebieden (Carlier, 2016)
- Figuur 8: woudaap
- Figuur 9: slanke waterweegbree
- Figuur 10: oude leiearm (Carlier, 2016)
- Figuur 11: rust- en onthaalpunt (Carlier, 2016)
- Figuur 12: weide (Carlier, 2016)
- Figuur 13: sleedoornpage (Mentens)
- Figuur 14: pinksterbloem (Bart)
- Figuur 15: ooievaar (Bouchuijzen)
- Figuur 16: struweel (Carlier, 2016)
- Figuur 17: beemdkroon (Carlier, 2016)
- Figuur 18: bijenorchis (Carlier, 2016)
- Figuur 19: vaalblauwe kaaszwam (Carlier, 2016)
- Figuur 20: groot kalkschuim (Paddenstoelenwerkgroep)
- Figuur 21: sijs (Bosch)
- Figuur 22: geelgors (Derous)
- Figuur 23: grafiek biodiversiteit (Carlier, 2016)
- Figuur 24: rode lijstsoorten 2015 (Carlier, 2016)
- Figuur 25: plaatsing ooievaarspaal (Deleu)
Internetbronnen:
- AGIV, erkende natuurreservaten, internet, geraadpleegd op 14 januari 2016 (http://www.geopunt.be/catalogus/datasetfolder/7b9424f7-bbb6-4248-9728-ae207f541780)
- EUROMETROPOOL, corridor-project, internet, geraadpleegd op 14 januari 2016 (http://nl.eurometropolis.eu/wat-doen-wij/ruimtelijke-planning/corridor-project.html)
- NEDERLANDSE ENCYCLOPEDIE, begrippen, geraadpleegd op 15 januari 2016.
Mails:
- DIERDONCK, B.V., Info leiekant ’t Schrijverke, geraadpleegd op 14 januari 2016
- HANSSENS, C., Het Schrijverke correctie en aanvullingen, geraadpleegd op 14 januari 2016.
- HANSSENS, C., Paddenstoelen in ’t Schrijverke te Marke, geraadpleegd op 14 januari 2016.
- NAEYAERT, E., Eikelmuizen en inventarisaties 2016, geraadpleegd op 15 januari 2016.
Mondelinge bronnen:
- DIERDONCK, B.V., Geschiedenis Leiekant ’t Schrijverke, 29 augustus 2015.
Bijlage 1: Corridor-project
De Eurometropool Lille-Kortrijk-Tournai heeft zich aangesloten bij het Interreg-project Corrid’Or (grensoverschrijdend park van de Leievallei). Het project loopt over drie jaar (maart 2011 – februari 2014) en heeft tot doel de grensoverschrijdende identiteit van de Leievallei te versterken door de creatie van een grensoverschrijdend landschapspark.
Het doel bestaat er dus in een groene zone en een grensoverschrijdend landschapspark te ontwikkelen, waarbij een antwoord wordt geboden op de uitdagingen betreffende het behoud van de biodiversiteit en de creatie van waardevolle natuurgebieden.
Daartoe hebben de betrokken (Waalse, Vlaamse en Franse) actoren een gemeenschappelijk project uitgewerkt dat verschillende publieke acties omvat. Daarnaast worden er ook grensoverschrijdende activiteiten en sensibiliseringsacties georganiseerd om een grotere betrokkenheid van de burgers te bewerkstelligen.
Bij de inrichting van publieke en semipublieke gronden langs de Leie zal rekening worden gehouden met de stedelijke landbouw in het gebied en zal bijzondere aandacht uitgaan naar de ecologische inrichting van de meest kwetsbare gebieden.
Dit Interreg IV-project omvat 4 acties :
- Het landschapspark beleven en een draagvlak creëren op bestuurlijk niveau
- Het landschapspark beleven en een draagvlak creëren bij het brede publiek
- De instrumenten in kaart brengen voor inrichting en beheer in een publiek-private samenwerking
- Publieke en semipublieke gronden inrichten
10 partnershebben zich bij dit gemeenschappelijke project aangesloten teneinde de Leievallei om te vormen tot de speerpunt van het blauwgroene netwerk van de Eurometropool, Lille-Kortrijk-Tournai:de Provincie West-Vlaanderen, Lille Métropole communauté Urbaine, de Intercommunale Leiedal, het Agentschap voor Natuur en Bos, de steden Komen, Wervik, Menen, Wevelgem en Kortrijk, en de intercommunale MIROM Menen.
Bron:http://nl.eurometropolis.eu/wat-doen-wij/ruimtelijke-planning/corridor-project.html
Bijlage 2: Natuurpunt plaatst ooievaarspaal
Figuur 25: plaatsing ooievaarspaal (Deleu)
Ooievaars kunnen neerstrijken op een speciale paal in een natuurgebied van Marke. De paal is acht meter hoog.
De natte weiden aan de oevers van de Leie vormden ooit een geschikt onderkomen voor ooievaars. De rivier en haar valleigebied werden de voorbije jaren door menselijke ingrepen echter zwaar aangetast.
Om de ooievaar nu nieuwe kansen te geven, heeft Natuurpunt gisteren een ooievaarspaal van acht meter hoog geplaatst in natuurgebied Leiekant 't Schrijverke in Marke.
Dergelijke palen zorgen er voor dat ooievaars een geschikt nest kunnen vinden. Er werden in april al ooievaars waargenomen in de weide van Leiekant 't Schrijverke.
Al ruim 10.000 mensen pleiten om 500 hectare natuur in de Leievallei te herstellen en zo de Vlaamse regering, die die doelstelling wil terugschroeven, alsnog te overtuigen. Er loopt een petitie op www.helpdeleie.be.
Ooievaarspalen werden recent ook langs de Schelde in Avelgem geplaatst. (LPS)
Bron: http://www.hln.be/regio/nieuws-uit-kortrijk/natuurpunt-plaatst-ooievaarspaal-a2338446/