Natuur in de tuin

Natuur is overal, dus ook in je achtertuin. Ga op ontdekkingstocht naar kleine en grote beestjes, bekijk die bloemen van dichtbij, er is heel wat te zien in je eigen tuin. Observeer de vogels vanuit je warme living. Met een ecologische tuin krijg je meer dieren en planten in je tuin. En zo help je de natuur. De oppervlakte aan tuinen in Vlaanderen is immers veel groter dan de oppervlakte aan beschermd natuurgebied. Door de natuur in je tuin te helpen, kan je al een groot verschil maken.

 

Hoe kan ik de natuur een handje helpen in mijn tuin?

Natuur is overal, dus ook in je achtertuin. Ga op ontdekkingstocht naar kleine en grote beestjes en planten in eigen tuin. Observeer de vogels vanuit je warme living en leer hen beter kennen terwijl jij in je comfortabele zetel zit. Kies voor een ecologische tuin en help zo de natuur in eigen tuin. De oppervlakte aan tuinen in Vlaanderen is immers veel groter dan de oppervlakte aan beschermd natuurgebied. Door de natuur in je tuin te helpen, kan je al een groot verschil maken.

Ecologische tuin 
Een ecologische tuin hoeft in uitzicht niet noodzakelijk veel van een “gewone” tuin te verschillen. Hij kan groot of klein zijn, formeel of los. Het is in elk geval geen wilde tuin. Het is immers niet zo dat alles er mag groeien en blijven groeien (trouwens, zelfs in een natuurreservaat wordt ingegrepen om nog meer variatie te krijgen.) Je moet dus op tijd en stond ingrijpen/tussenkomen. Het gaat nog altijd om een siertuin, de regels van de tuinesthetica rond structuur, lijnenspel, evenwicht, kleurenharmonie en dergelijke meer, blijven net zo goed van toepassing als in een gewone tuin. Er komt wel een dimensie bij: de ecologie. Dat wil zeggen dat je de regels van de natuur volgt en dat alles wat je plant en alles wat je doet op het gebied van “onderhoud” (maar we noemen het liever beheer) de natuur ten goede komt. Een ecologische tuin betekent een meerwaarde voor de natuur. Het is een tuin die mooi en leuk is voor de mensen, maar het is tegelijk een tuin waar allerlei planten en dieren uit onze streken zich thuis voelen. Planten en dieren die bij gebrek aan ‘wilde’ natuur het vaak moeilijk hebben en soms zelfs bedreigd zijn, hebben er alle baat bij dat we onze tuinen ecologisch inrichten en beheren. 

 

Natuurlijk
Om te beginnen stoppen we het gebruik van chemische middelen: pesticiden, herbiciden, fungiciden en kunstmest berokkenen te veel schade aan dieren, bodem, water en lucht. Met water wordt milieuvriendelijk omgesprongen: paden zijn doorlatend, regenwater wordt gerecupereerd, drainage of bevloeiing is uit den boze. Maar ecologisch tuinieren gaat nog verder dan dat. Zo proberen we een zo groot mogelijke variatie aan planten, struiken en bomen te creëren en gaan we er speciaal op letten dat de struiken die we planten bijvoorbeeld vruchten dragen die onze vogels kunnen eten. Struiken of bomen met bessen zijn bovendien extra mooi in herfst en winter: Vogelkers, Sleedoorn, Rode kornoelje, Meidoorn, rozen met bottels. Of we planten struiken met doornen waar vogels veilig in kunnen nestelen (Meidoorn, Sleedoorn, Hulst) of wintergroene struiken waar
ze warm zitten (Hulst, Taxus). We kiezen steevast voor bloemen met nectar en stuifmeel in plaats van steriele cultivars en gaan voor enkelvoudige bloemen waar de insecten gemakkelijk bij kunnen. Bij ingewikkelde dubbele bloemen valt er doorgaans niets te eten of zit het lekkers voor onze bijen en vlinders te goed verstopt.

Een ander belangrijk principe van het ecologisch tuinieren is ‘de juiste plant op de juiste plaats’. Dat klinkt evident maar je moet er eens op letten hoe vaak je lavendel of olijfbomen aan de noordkant van het huis geplant ziet. Dat is om problemen vragen: dit zijn mediterrane planten die van zon en wind en stenige grond houden. In goeie grond kan alles groeien, denken mensen dan. Maar wat is goeie grond? Daar bestaat geen recept van: voor elke plant betekent goeie grond iets anders. De ene wil kalk, de andere zure grond. Sommige planten groeien liefst op een natte plek, andere gaan dood als ze met hun voeten in het water staan. Wil je gezonde planten, dan houd je daar best rekening mee.

Genieten
Een ecologische tuin, dat is puur genieten. Vele tuinen tegenwoordig zijn strak minimalistisch of echte stillevens; het zijn steriele, in mijn ogen dode tuinen die jaar in jaar uit hetzelfde blijven. Een ecologische tuin is zoveel boeiender. Het is een dynamisch geheel dat evolueert op het ritme van de seizoenen, het is een tuin die bruist van leven en elke dag voor verrassingen zorgt. Een tuin zonder vogels die fluiten, zonder zoemende insecten, zonder kleurrijk fladderende vlinders, dat kan je toch geen tuin noemen? De eerste keer dat ik onder een bloempot in mijn tuin een Alpenwatersalamander ontdekte of een Putter behendig zaadjes zag pikken uit mijn kaardenbol - zielsgelukkig was ik, want daar doe je het toch voor?

Minder onderhoud en minder kosten
Mooi meegenomen is dat een ecologische tuin minder onderhoud en minder kosten vraagt. Als je alle kunstgrepen als drainage of bevloeiing, de aanvoer van zogenaamde goeie grond schrapt en chemische middelen bant, dan spaar je veel geld en werk uit. Compost maak je zelf, water wordt gerecycleerd. Bovendien is een ecologische tuin duurzaam: door de grote variatie aan planten en omdat ze op de juiste plek staan, zijn de planten minder vatbaar voor ziekte en blijven ze gezond. We planten ook met oog voor de toekomst; het is niet de bedoeling dat je na 10 à 15 jaar alles overhoop haalt en opnieuw begint.

In een ecologische tuin dien je veel minder te snoeien omdat je van meet af aan rekening houdt met de uiteindelijke grootte van een struik of boom en bloeien doen ze toch, of je nu snoeit of niet. Hagen moet je natuurlijk wel scheren. Gazon maaien ook, maar je kan het inperken. In een grote tuin, zijn er zeker plaatsen waar het wat langer mag groeien; in een kleine tuin kan je gazon beter door planten vervangen. Blijft over: het wieden. Omdat in een ecologische tuin de grond altijd bedekt is met planten die je zelf kiest of desnoods met schors, snippers of kiezel, heb je automatisch minder last van zogenaamde onkruiden. Ook het feit dat je in lagen plant van laag naar hoog zoals in een bos, zorgt voor minder ongewenste kruiden. Verder pleit ik voor respect en verdraagzaamheid. Bij de zogenaamde onkruiden vind je tal van schattige bloemen: welk kind houdt niet van madeliefjes? Ook Pinksterbloem, Vogelwikke, Maarts viooltje, Wilgenroosje, Margriet, Smeerwortel, Bosaardbei, Grote muur, zijn echte juweeltjes en kunnen je tuin opfleuren. Waarom zouden planten uit verre landen per definitie mooier zijn? Het is toch al te gek dat men hier elk sprietje tussen de tegels met grote middelen te lijf gaat, en dan op reis in het zuiden foto’s neemt van de stokrozen die o zo romantisch tussen de straatstenen groeien…

 

Ecotuinteams 
Ecotuinteams maken deel uit van de campagne “ecologische siertuinen” van de provincie West-Vlaanderen. Een ecotuinteam bestaat uit een zestal mensen of gezinnen die een ecologische tuin willen aanleggen of hun tuin willen ombouwen. Deelnemen is gratis. De groep komt zes keer samen. In een eerste bijeenkomst legt de begeleider de basisprincipes van een ecologische siertuin uit; dit kan met een powerpointpresentatie, maar kan evengoed buiten in een tuin of park zijn. De volgende keren bezoeken we telkens een tuin van één van de deelnemers en zoeken we samen uit wat er gedaan kan worden om de tuin natuurvriendelijker te maken. Het gaat dus niet om een cursus, alles is heel praktisch en persoonlijk en de sfeer is heel gemoedelijk. Mij valt telkens het enthousiasme van de mensen op. In het eerste team dat ik begeleidde, stak heel veel artistiek, ja, zelfs spiritueel talent. Heel boeiend en verrijkend was dat. Een ander leek soms meer op een kookgroep dan een tuinteam: er was altijd lekkere zelfgemaakte taart en er werden gretig kruidenrecepten uitgewisseld. Zo krijg je een hechte groep: mensen houden ook achteraf nog contact, mailen elkaar en trekken samen naar een kwekerij of op tuinbezoek. Schoon toch?

Wie in regio Kortrijk woont en interesse heeft voor ecotuinieren, kan zijn naam opgeven bij de duurzaamheidsambtenaar van de stad Kortrijk: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. (tel 056/278242). Je kan je ook aanmelden bij de provincie West-Vlaanderen: Provinciaal Informatiecentrum Tolhuis, Jan Van Eyckplein 2, B-8000 Brugge (tel 0800 20 021 - Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.). 
Zie ook http://www.west-vlaanderen.be/kwaliteit/Leefomgeving/natuur/campagnes/tuinen/Paginas/ecotuinteams.aspx

 

meer tips om je tuin ecologisch in te richten, kan je hier lezen: 

http://www.natuurpunt.be/maak-van-je-tuin-een-natuurgebied

http://www.west-vlaanderen.be/kwaliteit/Leefomgeving/natuur/campagnes/tuinen/Paginas/ecologischesiertuin.aspx

Related Articles

over ons

Natuurpunt Kortrijk is een lokale afdeling van Natuurpunt vzw die werkzaam is in Kortrijk, natuurlijk inclusief alle deelgemeenten. Natuurpunt vzw is de vereniging voor natuur en landschap in Vlaanderen. Natuurpunt Kortrijk streeft naar een duurzamer Kortrijk in het algemeen en naar betere en meer natuur in het bijzonder. Natuurpunt Kortrijk maakt deel uit van de regionale vereniging Natuur.koepel.